Το Νότιο Σουδάν είναι ένα έθνος που δημιουργήθηκε το 2011 και αποτελεί το νεότερο του κόσμου. Γι αυτό αλλά και διαφόρους άλλους λόγους, παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό και συχνά συγχέεται με το κράτος του Σουδάν, του οποίου αποτελούσε τμήμα πριν την απόσχισή του που κερδήθηκε μετά από πολυετείς πολέμους.
Έτσι λοιπόν, ας επισημάνουμε ότι άλλο είναι το Σουδάν και άλλο το Νότιο Σουδάν, άλλη η Βόρεια και άλλη η Νότια Κορέα, όπως βέβαια άλλη η Μακεδονία και άλλη η “Βόρεια Μακεδονία”.
Στη νεότερη ιστορία, η περιοχή ήταν βρετανικό προτεκτοράτο μαζί με τη γείτονα Αίγυπτο και ως κατάλοιπό της αποικιοκρατίας, μετά την ανεξαρτητοποίηση του 1956 δημιουργήθηκε ένα ενιαίο κράτος με το όνομα Σουδάν, το οποίο ήταν το μεγαλύτερο της Αφρικής.
Οι περιοχές του βορρά και του νότου όμως, παρουσιάζουν τεράστιες μορφολογικές, φυλετικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές διαφορές. Επιπλέον το απολυταρχικό καθεστώς του δικτάτορα Omar al-Bashir δυνάστευσε τη χώρα από το 1989 έως το πραξικόπημα 2019, προβαίνοντας σε εθνοκαθάρσεις και γενικότερες καταπατήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδιαίτερα εις βάρος του Νότου. Εκτός από τη γενοκτονία, τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και την ανθρωπιστική κρίση στο πολύπαθο Darfur, υπήρχαν ένοπλες διαμάχες και στις περιοχές του Νοτίου Σουδάν επί δεκαετίες. Μετά την ανεξαρτησία του, το Νότιο Σουδάν βίωσε έναν ακόμα αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, μια ακόμα γενοκτονία με πάνω από 500.000 θύματα, μέχρι της επικράτηση του αμφιλεγόμενου ηγέτη Salva Kiir.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή και ας δούμε τις διαφορές των δύο κρατών, όπως τις βίωσα στα δύο ταξίδια μου, το 2014 στο Σουδάν και το 2021 στο νότιο Σουδάν.
Από τα εδάφη και των δύο χωρών διέρχεται ο ποταμός Νείλος. Ο παραπόταμος που ονομάζεται Λευκός Νείλος και πηγάζει από τη λίμνη Βικτώρια στην Ουγκάντα, διέρχεται από τo Νότιο Σουδάν και την πρωτεύουσα Juba, για να συνεχίσει το ταξίδι του με κατεύθυνση βόρεια. Στην πρωτεύουσα του Σουδάν, το Χαρτούμ, συναντά τον παραπόταμο που ονομάζεται Γαλάζιος Νείλος, ο οποίος πηγάζει από τη λίμνη Tana της Αιθιοπίας, για να συνεχίσει ενωμένος μέχρι τις εκβολές στη Μεσόγειο θάλασσα.
Στο Σουδάν υπάρχουν πολλά μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα στον ποταμό Νείλο. Το Νότιο Σουδάν σχεδιάζει στο μέλλον τη δημιουργία ενός φράγματος, αντιμετωπίζοντας αντιδράσεις της Αιγύπτου και του Σουδάν.
Τα δύο κράτη έχουν βέβαια διαφορετικές σημαίες και νόμισμα.
Στο Σουδάν επίσημη γλώσσα είναι τα Αραβικά, ενώ στο Νότιο Σουδάν είναι δεύτερη γλώσσα, με επίσημη τα Αγγλικά ενώ ομιλούνται και δεκάδες ακόμα τοπικές διάλεκτοι
Το Σουδάν αποτελείται κυρίως από έρημο και συναντά κανείς πλήθος μνημείων της εποχής των Φαραώ, καθώς και μεγάλο αριθμό αρχαίων πυραμίδων.
Αντιθέτως το Νότιο Σουδάν είναι πιο εύφορο, με αρκετή βλάστηση σε κάποια σημεία και ενώ δε διαθέτει μνημεία αρχαίων πολιτισμών, έχει εθνικά πάρκα με σημαντικό πληθυσμό άγριων ζώων.
Το Σουδάν διαθέτει αρκετές υποδομές και ένα βασικό οδικό δίκτυο, ενώ το Νότιο Σουδάν βρίσκεται σε κατάσταση ανέχειας, χάους και εγκατάλειψης. Στο Νότιο Σουδάν υπάρχει μόλις μια γέφυρα που συνδέει τις δύο όχθες του Νείλου, μία σε ολόκληρη την επικράτεια!
Και στα δύο κράτη το βιοτικό επίπεδο είναι χαμηλό, όμως το Νότιο Σουδάν βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της λίστας με τα παγκόσμια επίπεδα φτώχειας.
Το θρήσκευμα στο Σουδάν είναι το Ισλάμ, ενώ στο Νότιο Σουδάν επικρατεί ο Χριστιανισμός μαζί με τοπικές Αφρικανικές θρησκείες.
Φυλετικά οι διαφορές είναι επίσης μεγάλες. Το Σουδάν αποτελείται από Νούβιους με αραβικές προσμίξεις, ενώ στο Νότιο Σουδάν υπάρχουν τουλάχιστον 60 καταγεγραμμένες αυτόχθονες Νειλοτικές φυλές και πάνω από 200 ακόμα. Οι πιο γνωστές εξ αυτών είναι οι Dinka, Mundari, Toposa, Larim (Boya), Jiye.
Σουδάν
Νότιο Σουδάν
Tέλος, σημαντικότερη αιτία των ταραχών μεταξύ των δύο κρατών αλλά και στο εσωτερικό του καθενός, είναι οι πλουτοπαραγωγικές πηγές.
Το Νότιο Σουδάν διαθέτει το 75% των πετρελαϊκών πόρων του πρώην ενωμένου Σουδάν. To Νότιο Σουδάν όμως δε διαθέτει διυλιστήρια και αναγκάζεται να εξάγει το αργό πετρέλαιο σε γειτονικές χώρες.