Ουγκάντα

Όμως η καλοσύνη του Πατέρα Αντωνίου δεν σταματά εδώ. Με ρωτά σχετικά με το πού θα μείνουμε και πώς θα μετακινηθούμε στη χώρα. Τον καθησυχάζω, λέγοντάς του πως έχω κλείσει ξενοδοχείο για το πρώτο βράδυ και πρόκειται να μετακινηθούμε με τα δημόσια μέσα, άλλωστε έχω αρκετή εμπειρία από ταξίδια σε αφρικανικές χώρες. Εκείνος όμως μου αντιπροτείνει να μας φιλοξενήσει και μάλιστα να μας παραχωρήσει και το αυτοκίνητό του για να γυρίσουμε τη χώρα, με μοναδικό έξοδο για εμάς τα καύσιμα και το ημερομίσθιο του οδηγού.

Μου ακούγεται απίστευτο όλο αυτό και αρχικά ντρέπομαι να δεχτώ μια τέτοια προσφορά. Παρ’ όλα αυτά, την επόμενη μέρα ακυρώνω το ξενοδοχείο και τον ενημερώνω ότι θα τον επισκεφτούμε για 1-2 μέρες, τιμώντας την προσφορά φιλοξενίας του, οργανώνοντας παράλληλα και την επίσκεψη στο ίδρυμα για την προσφορά της γραφικής ύλης.

Στο αεροδρόμιο του Entebbe μας περιμένει ο Ισμαήλ, ο οδηγός του, που αν και μουσουλμάνος, συμβάλλει με τις υπηρεσίες του στο έργο της ιεραποστολής. Η πρωτεύουσα Kampala απέχει μόλις 20 χλμ, όμως οι χαοτικές κυκλοφοριακές συνθήκες της Αφρικής, που μεγεθύνονται από το κάκιστο οδικό δίκτυο, κάνουν τη μετάβαση ατελείωτη.

Πρέπει στη συνέχεια να διασχίσουμε την πόλη μέσα από ανηφορικούς χωματόδρομους με κατακόκκινη “πούδρα”, μέσα από γειτονιές που δεν θυμίζουν πρωτεύουσα κράτους. Φτάνοντας στο Wakiso, που βρίσκεται 16 χιλιόμετρα έξω από την Kampala, το περιβάλλον γίνεται λιγότερο θορυβώδες και πιο φιλόξενο. Εξίσου φιλόξενη είναι και η υποδοχή του Πατέρα Αντωνίου στο απλό αλλά ευρύχωρο σπίτι του.

Το Wakiso έχει διακοπή ηλεκτροδότησης – γεγονός συνηθισμένο στην Αφρική – και επιπλέον, λόγω προγραμματισμένου καθαρισμού του πηγαδιού, δεν υπάρχει προσωρινά ούτε νερό. Αφού γευματίζουμε παρέα με τον Πατέρα, βγαίνω με τη συνταξιδιώτισσά μου για να πάρουμε και μια γεύση του τόπου αυτού. Στο γεωγραφικό αυτό πλάτος, κοντά στον ισημερινό, η Αφρική σφύζει από πυκνή βλάστηση και στα γόνιμα εδάφη ευδοκιμούν κάθε λογής καρποί: από πορτοκαλιές μέχρι μπανανιές, μάνγκο, αβοκάντο και άλλα τροπικά φρούτα, και βέβαια εξαιρετικές φυτείες καφέ και τσαγιού.

Στην υπαίθρια αγορά του Wakiso, όπως και σε όλες τις τυπικές αγορές της Αφρικής, πωλούνται βασικά αγαθά: ζαρζαβατικά, τοπικά δημητριακά, κρέας που εκτίθεται στο έλεος της ζέστης και των εντόμων, μέχρι και κάρβουνα. Ως συνήθως, η εμφάνιση δύο λευκών προκαλεί την προσοχή όλων και τη διάδραση. Με εύθυμη διάθεση κάμπτεται η ντροπαλότητα των ανθρώπων στη θέα του φωτογραφικού φακού. Το βραδάκι μας βρίσκει να πίνουμε μπίρες υπό το φως κεριών σε τοπικό παραγκο-μπαράκι.

Ξημερώνοντας παραμονή Χριστουγέννων, ο παπα-Αντώνης τελεί λειτουργία στην παρακείμενη ορθόδοξη εκκλησία, με τους λίγους πιστούς να συνοδεύουν καλλίφωνα τις τοπικές ψαλμωδίες. Στο τέλος, δίνουμε μερικά από τα σχολικά αγαθά στα παιδάκια, χαρίζοντάς τους περισσή χαρά και γεμίζοντας τις ψυχές μας με συγκίνηση.

Στα ταξίδια μου, ο χρόνος είναι πάντα περιορισμένος και σπανίως παραμένω για πολύ στο ίδιο μέρος, προσπαθώντας να ανακαλύψω όσο το δυνατόν περισσότερα από κάθε τόπο. Παρά την οικειότητα του Wakiso και του οικοδεσπότη, δεν με κρατάει ο τόπος. Τελικά αποφασίζουμε να φύγουμε την επόμενη μέρα και πράγματι μας παραχωρείται το αυτοκίνητο με τον Ισμαήλ ως οδηγό.

Στο μεταξύ, ο Π. Αντώνιος είναι καλεσμένος το βράδυ στο σπίτι του επίτιμου πρέσβη της Κυπριακής Δημοκρατίας και μας συμπεριλαμβάνει στην πρόσκληση (τελικά, θα έπρεπε να έχω πάρει ρούχα βραδινής εξόδου). Εκεί, σε μια ζεστή ατμόσφαιρα, μας υποδέχεται η πολυμελής οικογένεια του πρόξενου ως ισότιμα μέλη της, χαρίζοντάς μας μια αλησμόνητη βραδιά με εορταστική διάθεση και εξαίσια εδέσματα φτιαγμένα από την οικοδέσποινα. Στα ταξίδια μου δεν αναζητώ επαφή με την ελληνική κοινότητα – άλλωστε οι Έλληνες της διασποράς έχουν τις δουλειές και την καθημερινότητά τους στην ξενιτιά. Όμως στην Kampala νιώθω ευτυχής που γνώρισα αυτούς τους εξαιρετικούς ανθρώπους, δημιουργώντας σχέσεις θερμής φιλίας.

Το παλιό Land Cruiser, που γλίτωσε την απόσυρση στην Ευρώπη για να υπηρετήσει μια νέα θητεία στην Αφρική, ξεκινά το ταξίδι του για το βορρά. Προορισμός το εθνικό πάρκο άγριας ζωής Murchisοn και ο ομώνυμος καταρράκτης του Λευκού Νείλου. Λίγη ώρα μετά την αναχώρηση, μας σταματά αστυνομία με ραντάρ που βεβαίωνε παράβαση ταχύτητας. Ο Ismail δεν κάνει καμία προσπάθεια διαπραγμάτευσης και η δική μου ήταν άκαρπη. Οι αστυνομικοί είναι πολλοί και δεν υπάρχει ελαστικότητα ή υπόνοια δωροδοκίας, ενώ το πρόστιμο είναι υψηλό. Το υπόλοιπο της διαδρομής ήταν απροβλημάτιστο, όμως το οδικό δίκτυο της χώρας είναι σε άσχημη κατάσταση. Σε πολλές κύριες αρτηρίες η άσφαλτος έχει να αντικατασταθεί από την εποχή της βρετανικής αποικιοκρατίας και ουσιαστικά ελάχιστα ίχνη μαρτυρούν την ύπαρξή της. Ο Ismail δεν είχε εμπειρία από τους δρόμους της χώρας και εγώ επωμίστηκα με την ευθύνη της πλοήγησης σε δρόμους που συχνά δεν εμφανίζονταν στο χάρτη, και γενικότερα του να είμαι σε εγρήγορση. Καταφέραμε να φτάσουμε αργά το απόγευμα στις παρυφές του Murchison, αρκετά μετά το Masindi, την τελευταία πόλη που συναντήσαμε. Στην ερημιά αναζητώ κάποιο είδος διαμονής και ευτυχώς επισημαίνω κάποια camping που διακρίνονται στο χάρτη. Για καλή μας τύχη βρίσκουμε μια τελευταία διαθέσιμη σκηνή με άνετα κρεβατάκια και στο εστιατόριο του camping απολαμβάνουμε δείπνο με ευεργετικά κρύες μπίρες, πάνω απ’ την όχθη του Νείλου που έχει βαφτεί με φανταχτερές κόκκινες αποχρώσεις.

Η μέρα ξεκινά πριν ακόμα χαράξει. Η πρωινή ομίχλη μισοκρύβει ειδυλλιακά τη βλάστηση της αφρικανικής σαβάνας και το φως της αυγής απλώνεται αργά πάνω από το τοπίο, αποκαλύπτοντας τις πρώτες σκιές των ζώων που κινούνται ανάμεσα στα χορτάρια.

Καθώς το τζιπ προχωρά, η σαβάνα αρχίζει να ζωντανεύει. Κοπάδια από βούβαλους και αντιλόπες βόσκουν ήσυχα, ενώ καμηλοπαρδάλεις με το χαρακτηριστικό αργό βάδισμά τους ξεπροβάλλουν μέσα από τα αραιά δέντρα. Λιοντάρια μπορεί να φανούν ανά πάσα στιγμή, ίσως κρύβονται αόρατα ανάμεσα στα ψηλά χόρτα. Παρ’ όλα αυτά, εγώ και η Κ. βγαίνουμε συχνά από το όχημα ακολουθώντας με τα πόδια τις καμηλοπαρδάλεις. Τελικά θα δούμε λίγα μόνο λιοντάρια, που σε αυτό το καταφύγιο άγριας ζωής έχουν αναπτύξει την ικανότητα να ανεβαίνουν στα δέντρα και να ξεκουράζονται στα κλαδιά.

Σε κάποιο σημείο μεγάλου ζωικού ενδιαφέροντος είμαστε παραταγμένοι με μερικά ακόμα τζιπ παρατηρώντας τα ζώα. Κάποια στιγμή, ο οδηγός του προπορευόμενου οχήματος βάζει μπρος τη μηχανή και χωρίς να κοιτάξει πίσω βάζει όπισθεν και… συγκρούεται με το δικό μας! Ο Ιsmail αντιμετωπίζει μάλλον με απάθεια το γεγονός και δεν απαιτεί κάποια αποζημίωση για τη ζημιά στον προφυλακτήρα. Εγώ όμως πρέπει να επιστέψω το όχημα την παπά-Αντώνη όπως το παρέλαβα. Φυσικά στην Αφρική… δε βγάζεις άκρη.

Πλησιάζουμε προς το υδάτινο στοιχείο και τη λίμνη Albert, την 7η σε έκταση λίμνη της Αφρικής -2η της χώρας- με 160 χιλιόμετρα μήκος και 30 πλάτος. Η λίμνη αποτελεί φυσικό σύνορο με τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, που στην περιοχή αυτή πλήττεται από διαρκείς εμφύλιες συρράξεις. Ένα κοπάδι αφρικανικών ελεφάντων εμφανίζεται αργά, επιβλητικά στα καταπράσινα παρόχθια βοσκοτόπια. Η διαδρομή μας συναντά σε απόσταση “αγγίγματος” κάποια από τα μέλη της αγέλης, αλλά και μερικές καμηλοπαρδάλεις.

Η μέρα κλείνει με το φως του ήλιου να χάνεται πίσω από τον ορίζοντα. Επιστρέφουμε στη βάση μας, και το μόνο που ακούγεται είναι οι μακρινοί ήχοι των ζώων κάτω από τον αφρικανικό ουρανό.

Την έξοδο από το πάρκο το επόμενο πρωί, συνοδεύουν μερικοί άγριοι μπαμπουίνοι. Δε θέλεις πολλές συναναστροφές με αυτά τα ατίθασα ζώα με τους μεγάλους, απειλητικούς κυνόδοντες.

Στο Masindi κάνουμε στάση αναζητώντας συνεργείο για να επισκευάσει τον προφυλακτήρα που βέβαια πληρώσαμε από την τσέπη μας.

To google maps δείχνει έναν κύριο δρόμο που οδηγεί από τη δυτική πλευρά στα κεντρικά και νότια της χώρας. Η επόμενη πόλη είναι το Fort Portal και απέχει 250χλμ. Είναι η μοναδική επιλογή από αυτό το σημείο, διαφορετικά θα πρέπει να επιστρέψουμε πίσω στην Καμπάλα, ένας πολύ μεγάλος κύκλος. Ο Ismail παραδόξως δε γνωρίζει το δρόμο, ούτε άλλοι ντόπιοι που ρωτήσαμε. Πρόκειται για έναν δρόμο που πρόσφατα έχουν διανοίξει Κινέζικες εταιρείες, όμως όπως θα ανακαλύψουμε είναι σε όλο το μήκος χωματόδρομος, με ατελείωτη σκόνη και κάποια σημεία αρκετά δύσβατα. Αντί για 4-5 ώρες απόσταση που δείχνει το google, θα χρειαστούμε ολόκληρη τη μέρα για να τον διασχίσουμε. Εκτός από τη σκόνη και το ταρακούνημα, ένα σκασμένο λάστιχο θα μας καθυστερήσει ακόμα περισσότερο. To πρόβλημα είναι ότι το αμάξι δε διαθέτει εργαλεία αλλαγής ελαστικού. Η κατάσταση αρχικά δείχνει απελπιστική και ο Ismail δεν είναι καθόλου εύστροφος ή δραστήριος. Ζητάμε από τους παρευρισκόμενους να τηλεφωνήσουν κάπου για βοήθεια και δε μπορούμε να κάνουμε κάτι πλην του να αναμένουμε στην αυλή παρακείμενης καλύβας. Μετά από αρκετή ώρα καταφθάνει ένας τεχνίτης με ένα… μοτοποδήλατο. Αμφιβάλλω για το αν θα καταφέρει να αντικαταστήσει τον τροχό, όμως μετά από λίγη ώρα, με τα πενιχρά εργαλεία του και ενώ έχει κυλιστεί ολόκληρος στο χώμα, έχει το αμάξι έτοιμο για αναχώρηση.

Καθώς πλησιάζουμε στο Fort Portal, η θερμοκρασία πέφτει ελαφρώς και η ατμόσφαιρα γίνεται πιο δροσερή, χάρη στο υψόμετρο και την εγγύτητα στα βουνά Rwenzori. Η πόλη ξεχωρίζει για την καθαριότητά της, την ήρεμη ατμόσφαιρα και τη φυσική ομορφιά. Kοντά στο Fort Portal βρίσκεται το εθνικό πάρκο Kibale, γνωστό για τους χιμπατζήδες και την μεγάλη βιοποικιλότητα.

Επίσης η περιοχή είναι διάσπαρτη με κρατήρες και μικρές λίμνες της περιοχής, που μοιάζουν με σμαραγδένια μάτια πάνω στο τοπίο.

Νοτιότερα, στο Εθνικό Πάρκο Queen Elizabeth, απέραντα τοπία και σκηνές από την άγρια ζωή της Ανατολικής Αφρικής ξετυλίγονται σαν κινηματογραφική ταινία. Το πάρκο βρίσκεται ανάμεσα στη λίμνη Edward και τη λίμνη George, και διασχίζεται από το κανάλι Kazinga, ένα φυσικό πέρασμα για χιλιάδες ζώα που εξαρτώνται από το νερό.

Οδηγώντας στους δημόσιους δρόμους έξω απ’ το πάρκο συναντάμε ελέφαντες που κινούνται σε μικρές αγέλες. Μέσα στο πάρκο, βουβάλια λιάζονται τεμπέλικα κοντά σε νερόλακκους, καμηλοπαρδάλεις, ύαινες, αλλά και αιλουροειδή. Με λίγη τύχη βλέπουμε πάλι λιοντάρια που σκαρφαλώνουν σε δέντρα, φαινόμενο σπάνιο στην Αφρική αλλά χαρακτηριστικό στο νότιο τμήμα του πάρκου.

Μια βαρκάδα στο κανάλι Kazinga φέρνει σε απόσταση αναπνοής δεκάδες ιπποπόταμους μέσα στο νερό, κροκόδειλους στις όχθες, και αμέτρητα πουλιά, όπως φλαμίνγκο και ερωδιούς.

Το Queen Elizabeth είναι μια ζωντανή εγκυκλοπαίδεια της αφρικανικής φύσης.

Η νότια Ουγκάντα αποκαλύπτει ένα διαφορετικό πρόσωπο της χώρας: πιο ορεινό, πιο δροσερό και φανταχτερά καταπράσινο. Εδώ, στα σύνορα με τη Ρουάντα και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η φύση παίρνει τη μορφή κατάφυτων βουνών, πυκνών δασών και γαλήνιων λιμνών.

Η Λίμνη Bunyonyi, συχνά αποκαλούμενη και «λίμνη των μικρών πουλιών», είναι ένας επίγειος παράδεισος σε υψόμετρο 1.900 μέτρων, με δεκάδες νησίδες και νερά τόσο καθαρά που καθρεφτίζουν κάθε σύννεφο και βουνό που την περιβάλλει. Δεν έχει κροκόδειλους ούτε ιπποπόταμους, καθιστώντας την απόλυτα ασφαλή για κολύμπι και βόλτες με κανό. Θα τη χαρακτήριζα “Ελβετία της Αφρικής”. Σε μια βαρκάδα με ξύλινο κανό συναντάμε ντόπιους ψαράδες που επιστρέφουν γεμάτοι με καραβίδες του γλυκού νερού.

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν χωριά πυγμαίων, μια μειονοτική φυλή που η διαβίωση τους -όπως τη συνάντησα και στο Καμερούν– προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα. Από τη μία εντυπωσιάζει η επαφή τους με τη φύση και η διατήρηση του παραδοσιακού τρόπου ζωής, και  από την άλλη προκαλεί λύπη η έντονη φτώχεια και η κοινωνική ανισότητα.

Στη νοτιοανατολική Ουγκάντα βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Bwindi, ένα από τα αρχαιότερα τροπικά δάση του κόσμου και Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Το δάσος φημίζεται κυρίως για τους ορεινούς γορίλες, από τα ελάχιστα μέρη στη Γη όπου ζουν τα τελευταία 800 μέλη του είδους και μπορεί κάποιος να τους δει από κοντά στο φυσικό τους περιβάλλον. απαιτητική αλλά συναισθηματικά Η συγκλονιστική αυτή δραστηριότητα κοστίζει 700$, ενώ στη γειτονική Ρουάντα το κόστος είναι διπλάσιο.

Η κοντινή κωμόπολη Kisoro λειτουργεί ως βάση για εξερευνήσεις στην περιοχή, με ήρεμο ρυθμό ζωής, γεμάτο παιδιά στους δρόμους και υπαίθριες αγορές γεμάτες πολύχρωμα φρούτα και υφάσματα. Εδώ αφήνουμε τον Ismail που θα επιστρέψει με το όχημα πίσω στο Wakiso, μια απόσταση τουλάχιστον 10 ωρών. Εμείς θα συνεχίσουμε με δημόσια μέσα μεταφοράς στη Ρουάντα, και μετά από περίπου 6-7 μέρες θα επιστρέψουμε στην Ουγκάντα.

Στα σύνορα πρέπει να επιβιβαστούμε σε άλλο λεωφορείο, με πινακίδες Ουγκάντας. Τα καθίσματα όμως είναι αρκετά μουσκεμένα, προφανώς οι προηγούμενοι επιβάτες μπήκαν βρεγμένοι μετά από κάποιον έλεγχο υπό βροχή. Μετά από καμιά 10αριά ώρες διάσχισης της μισής χώρας, φτάνουμε επιτέλους στην πρωτεύουσα Καμπάλα. Από εκεί παίρνουμε ένα πολύ εξυπηρετικό ταξί Uber για να πάμε στο Wakiso. Όμως η συνταξιδιώτισσά μου ανακαλύπτει ότι ξέχασε κάποια σουβενίρ στο ράφι του λεωφορείου. Ο ταξιτζής μας καθυσηχάζει και κάνει ελιγμό μεταβολής προς τα πίσω. Τηλεφωνεί κάπου, και μας οδηγεί σε άγνωστη περιοχή, άσχετη με το σταθμό των λεωφορείων. Τελικά μετά από αρκετή ώρα φτάνουμε στο αμαξοστάσιο, όπου σε συνεννόηση με τον οδηγό -τον οποίο γνώριζε- μας παραδίδονται τα ξεχασμένα προϊόντα. Mέσα από το απίστευτο κυκλοφοριακό χάος της Kampala, από δρόμους που διακλαδώνονται μέσα από χωράφια, ανάμεσα σε τρύπες από ατελείωτα έργα οδοποιίας, μέσα από αποπνικτική σκόνη, φτάνουμε πάλι στο Wakiso κάνοντας έκπληξη στον παπά-Αντώνη.

To βράδυ θα βγούμε όλοι παρέα για δείπνο στο εστιατόριο Mythos, που ανήκει σε συγγενείς του Κύπριου πρόξενου. Με το Γ. συνιδιοκτήτη του εστιατορίου θα αναπτύξουμε μια πολύ καλή φιλία.

Το ίδρυμα Μonde

Mε τον Πατέρα Αντώνιο Mutyaba κατευθυνόμαστε προς το χωριό Monde για να επισκεφθούμε το ίδρυμα και να προσφέρουμε ό,τιι μπορούμε στα παιδιά. Οι πρόγονοι του Πατέρα Αντώνιου ανήκαν στις πρώτες οικογένειες που ασπάστηκαν την ορθοδοξία στη μαύρη ήπειρο, όταν η ιεραποστολή άρχισε να τη διαδίδει στις αρχές του 20ου αιώνα. Σε μικρή ηλικία και στα πρόθυρα ενός αιματηρού εμφυλίου που ξέσπασε στον τόπο του, βρέθηκε μετανάστης στην Ελλάδα όπου εργάστηκε, σπούδασε και τελικά ακολούθησε το δρόμο της ιεροσύνης. Ζούσε για 20 χρόνια στην Ελλάδα με την οικογένειά του, όμως αποφάσισε να επιστρέψει στην Αφρική και να προσφέρει το έργο του εκεί που έχουν περισσότερη ανάγκη. Ένα έργο που ξεπερνά κατά πολύ το ιερατικό καθήκον και αποτελεί μια προσφορά ζωής, μια προσφορά στον Άνθρωπο. Ο πατέρας Αντώνιος είναι από τους πρωτεργάτες ενός φιλανθρωπικού έργου, σε έναν τόπο από τους φτωχότερους της γης.

Σε έναν καταπράσινο λόφο λίγο έξω από το άγνωστο χωριό Monde της επαρχίας Wobulenzi, 60χλμ από την πρωτεύουσα Kampala, βρίσκεται το ίδρυμα Peace and Hope Monte. Εδώ βρίσκουν καταφύγιο 200 έως 400 παιδιά, φιλοξενούμενα και μη. Μεταξύ άλλων και παιδιά ορφανά που έχασαν τους γονείς τους από AIDS και άλλες ασθένειες, από φυσικές καταστροφές, παιδιά κακοποιημένα, ή παιδιά που έχουν γονείς αλλά εκείνοι δεν έχουν τους πόρους για την επιβίωσή τους. Εδώ θα βρουν ασφαλή στέγη, ιατρική περίθαλψη και διατροφή με βάση το ρύζι, τα φασόλια, αλλά και το καλαμπόκι που καλλιεργείται στην έκταση του αγροκτήματος. Θα λάβουν επίσης εκπαίδευση σε πλήρεις σχολικές εγκαταστάσεις με ικανό διδακτικό προσωπικό. Στο ίδρυμα φιλοξενούνται παιδιά ανεξαρτήτως θρησκείας. Ο ναός του Αγίου Αντωνίου δεσπόζει στο τοπίο και σηματοδοτεί τη θρησκευτικότητα του ιδρύματος. Εκτός από τη γραφική ύλη που κατά παράδοση μεταφέρω όταν ταξιδεύω στην Αφρική, έχω και μια ακόμα μεγάλη αποσκευή γεμάτη με ρούχα και παιχνίδια, που θέλησαν να προσφέρουν απ’ το υστέρημά τους μαθητές σχολείου της Βουλγαρίας. Τα παιδιά του Petko R. Slaveikov της Σόφιας ανταποκρίθηκαν πρόθυμα και αυθόρμητα στέλνοντας την αγάπη τους στα φτωχά παιδιά της μακρινής Αφρικής και διδάσκοντάς μας ότι η προσφορά και η αλληλεγγύη δεν έχει σύνορα ούτε κοινωνική τάξη.

Το αυτοκίνητο βγαίνει από τον γεμάτο λακκούβες και άναρχη κίνηση κεντρικό δρόμο και μπαίνει σε ένα επαρχιακό δρομάκι με την τυπική κόκκινη σαν πούδρα σκόνη, που δημιουργεί ομίχλη στο καταπράσινο τοπίο και άλλη μια δόση χ(ρ)ώματος στα ρουθούνια, το πρόσωπο, τα ρούχα. Μετά από λίγα χιλιόμετρα όπου δε συναντά κανείς κάποιον αξιοσημείωτο οικισμό, ξεπροβάλλει σαν όαση ο λόφος με τα κτίρια του ιδρύματος. Μακρόστενα κτίσματα αξιοπρεπούς κατασκευής που υλοποιήθηκαν χάρη στην αγάπη, την προσπάθεια και τη συμβολή του Πατέρα Αντώνιου και άλλων εθελοντών, με δωρεά από το ίδρυμα www.iliahtidesagapis.com αλλά και πολλές ακόμα φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες συνανθρώπων μας. Μπροστά από μια μπουκαμβίλια με εκτυφλωτικά φούξια άνθη, μας υποδέχονται μερικοί δάσκαλοι και ο επιστάτης, ένας νεαρός ιερέας που ονομάζεται κι αυτός Πατέρας Αντώνιος και είναι το πνευματικό τέκνο του πρεσβύτερου. Οι κοιτώνες και το σχολικό συγκρότημα δεν αντηχεί από τις φωνές των παιδιών. Τα κρεβάτια αδειανά, τα ελάχιστα στρώματα μαζεμένα. Είναι αρχές Γενάρη, περίοδος διακοπών για τα σχολεία της χώρας, με τα παιδιά να βρίσκονται σε συγγενικά πρόσωπα ή ανάδοχες οικογένειες. Όμως στο χώρο αυτό υπάρχει και ένα μικρό μοναστήρι θηλέων που αριθμεί 25-30 παιδιά ακόμα. Μια πόρτα ανοίγει και ένα κύμα 30 παιδιών ξεχύνεται για να μας αγκαλιάσει σφιχτά. Μια μοναχή μας καλωσορίζει μιλώντας ελληνικά. Η Μητέρα Μαρία, που έχει επισκεφτεί την Ελλάδα, έχει αφιερώσει τη ζωή της για τη σωτηρία αυτών των παιδιών που δεν έχουν κανέναν στον κόσμο. Μας ξεναγούν στους υπόλοιπους χώρους, μια μικρή εκκλησία, το κτήμα με το καλαμπόκι, ένα τρακτέρ χαλασμένο, ένα μεγάλο, διώροφο ημιτελές κτίριο που προορίζεται για τεχνική σχολή, ένας καπνισμένος χώρος κουζίνας με ξύλα. Υπάρχουν μερικές ντουζιέρες, όμως χωρίς τρεχούμενο νερό. Επίσης υπάρχει μια μικρή εκκλησία. Τα παιδάκια μοιάζουν με αγγέλους, στην όψη και τη συμπεριφορά. Κάθε ματιά τους γεμίζει με δάκρυα τα δικά μου μάτια, ενώ εκείνα τραγουδούν υμνώντας το Θεό, όποιος κι αν είναι Εκείνος, που επιτρέπει τις ανισότητες σε αυτό τον κόσμο. Τρώμε μαζί τους ένα ταπεινό και πεντανόστιμο γεύμα που αποτελείται από ρύζι με φασόλια, ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά φροντίζουν τα μικρότερα με μια προσήλωση υποδειγματική. Ακούμε τα παιδιά να μας λένε ένα-ένα, τα χριστιανικά ονόματά τους.

Έφτασε η ώρα να μοιράσουμε στα παιδιά λίγα πράγματα που καταφέραμε να μεταφέρουμε μέχρι εδώ. Μολύβια, τετράδια, μαρκαδόρους, ξυλομπογιές, μπλοκ ζωγραφικής, πλαστελίνες και άλλα σχολικά είδη. Τα παιδιά, ήσυχα, πειθαρχημένα και υπομονετικά περιμένουν τη σειρά τους. Οι έφηβοι διακριτικά κρατούν απόσταση μέχρι να τους καλέσουμε να έρθουν να πάρουν κι αυτοί. Κάποιο από τα μικρά παιδιά έτυχε να πάρει δύο στυλό και θέλει να μου επιστρέψει το ένα. Ο σάκος από τη Βουλγαρία είναι γεμάτος με ρούχα που παραδίδουμε στις μοναχές για να τα μοιράζουν σύμφωνα με το μέγεθος στα παιδιά. Περιέχει ακόμα μερικά παιχνίδια, κούκλες, λούτρινα αρκουδάκια. Εκεί ο ενθουσιασμός των παιδιών γίνεται ασυγκράτητος. Δυστυχώς οι κούκλες δεν είναι αρκετές για όλα τα παιδιά. Τους εξηγούμε πως τα παιχνίδια ανήκουν σε όλους και τα προτρέψαμε να τα μοιράζονται. Φεύγοντας, εισπράτουμε μια πολύτιμη, γλυκιά αγκαλιά από τα παιδιά και τα αποχαιρετούμε με δάκρυα στα μάτια και ένα φτερούγισμα στην ψυχή. Επιστρέφουμε συγκινημένοι, με την ικανοποίηση πως με αυτή την τόσο μικρή μας προσφορά, προκαλέσαμε τόση μεγάλη χαρά!

Eπιστρέφουμε, το αμάξι πρέπει να πάει για συντήρηση στην Kampala και με την ευκαιρία αυτή, μαζί με τη συνταξιδιώτισσά μου θα εξερευνήσουμε την πόλη με τα πόδια ή με moto taxi που εδώ ονομάζονται boda boda. Σε αντίθεση με τη Ρουάντα, κράνη δε διατίθενται. Είναι όμως μια πρακτική επιλογή μεταφοράς και ευκαιρία εργασίας για τους οδηγούς, όμως είναι αυξημένοι οι οδικοί κίνδυνοι, με ατυχήματα που επιφέρουν τραυματισμούς και θανάτους.

Στον περίπατο απολαμβάνουμε το τυπικό, γοητευτικό vibe της αφρικανικής καθημερινότητας. Μικρές αγορές, αυτοσχέδιες καντίνες και μαγαζάκια, όπου η καθημερινότητα εξυπηρετείται με λιγότερα από όσα θεωρούμε δεδομένα. Το street food κυριαρχεί, τηγανητές μπανάνες, ντόπια ψωμιά, πικάντικες σάλτσες, που τρέφουν τους περαστικούς. Η φτώχεια είναι εμφανής, αλλά μαζί της υπάρχει αξιοπρέπεια, δημιουργικότητα και αυτοσχέδια επιχειρηματικότητα.

Περπατώντας στις παραγκουπόλεις (slums) πρέπει να είσαι διακριτικός και να ακολουθείς βασικούς κανόνες και να μην επιδεικνύεις ακριβά αντικείμενα. Φυσικά εγώ πάντα κυκλοφορώ με την ογκώδη φωτογραφική μηχανή μου, και η υποδοχή των κατοίκων είναι ιδιαίτερα φιλική. Πουθενά δε νιώθω ανασφάλεια.

Η προσέγγιση σε σχέση με τη φωτογραφία προϋποθέτει πάντα σεβασμό. Οι άνθρωποι δεν είναι αξιοθέατα. Η πάγια τακτική μου είναι: ένα χαμόγελο, ένας σύντομος διάλογος, ή ένα παιχνίδι με τα παιδιά, ώστε να σπάσει ο “πάγος”, οι άνθρωποι να νιώσουν οικεία και να μην παραβιάζεται άκομψα η ιδιωτικότητα τους.

Το απόγευμα θα πάμε και πάλι στο εστιατόριο των φίλων, και κανονίζουμε για την επόμενη μέρα με το Γ. Να πάμε μία βόλτα μέχρι τη Jinja.

Η εκδρομή στη Jinja ξεκινά νωρίς το πρωί, γιατί ο δρόμος -που συνδέει με την Κένυα- είναι συχνά γεμάτος κίνηση και το ταξίδι απαιτεί υπομονή. Η διαδρομή από Kampala είναι σκηνικό που αλλάζει όμως κυρίαρχα είναι τα φορτηγά και τα boda boda να διαμορφώνουν την ατελείωτη κίνηση.

Φτάνοντας στην Jinja, το τοπίο ανοίγει και η παρουσία του Νείλου γίνεται αμέσως αισθητή. Από αυτό το σημείο της λίμνης Βικτώρια, πηγάζει ο Λευκός Νείλος. Προσφέρονται αρκετές δραστηριότητες όπως white-water rafting στα νερά του Νείλου που εγγυάται πλεόνασμα αδρεναλίνης, όμως ο χρόνος και η προετοιμασία μας δεν το επιτρέπουν. 

O τόπος προσφέρεται για χαλάρωση με θέα το σημείο που η λίμνη Βικτώρια συδέεται με το λευκό Νείλο, ένα όμορφο φινάλε αυτού το γεμάτου εικόνες, εμπειρίες και συγκίνηση, ταξιδιού.

©Αλέξανδρος Τσούτης